Pomoc medyczna za granicą
Jedną z głównych zasad wyrażanych w przepisach unijnych jest zasada swobodnego przepływu osób, czyli zasada swobodnego podróżowania, przebywania i zamieszkania obywateli Unii Europejskiej na terytorium każdego z państw członkowskich Wspólnoty.
Każdy obywatel UE, jeżeli posiada ubezpieczenie zdrowotne w powszechnym systemie ubezpieczenia zdrowotnego w jakimkolwiek z krajów Wspólnoty (w Polsce jest to ubezpieczenie w Narodowym Funduszu Zdrowia), to prawo do opieki zdrowotnej „podróżuje” razem z nim.
Zasady udzielania opieki zdrowotnej i jej zakres określają przepisy Wspólnotowe o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
Pamiętać jednak należy, że w przypadku:
– Danii – przepisów wspólnotowych nie stosuje się na obszarze Grenlandii i Wysp Faro,
– Francji – przepisy wspólnotowe stosuje się również na obszarze Gujany Francuskiej, Reunion, Gwadelupy oraz martyniki,
– Portugalii – przepisy wspólnotowe stosuje się również na Azorach i Maderze,
– Wielkiej Brytanii – przepisy wspólnotowe stosuje się również na obszarze Gibraltaru, ale nie stosuje się na obszarze Wysp Normandzkich oraz Wysp Mann.
Na przepisy Wspólnotowe można się powoływać także w państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Islandii, Lichtensteinie, Norwegii).
Aby ułatwić stosowanie przepisów Unii Europejskiej opracowane zostały specjalne formularze – w zakresie świadczeń zdrowotnych są to formularze z serii E-100. Od pierwszego dnia członkostwa w Unii Europejskiej, a więc od 1 maja 2004 roku wszystkie oddziały NFZ jako właściwa instytucja ubezpieczenia zdrowotnego wydają stosowne formularze wyjeżdżającym do innego kraju Wspólnoty, ubezpieczonym obywatelom Polski. W praktyce najczęściej mamy do czynienia z następującymi formularzami:
– EKUZ (EUROPEJSKA KARTA UBEZPIECZENIA ZDROWOTNEGO) – jest to zaświadczenie, z którego będziemy korzystali najczęściej. Wydawany jest każdemu ubezpieczonemu obywatelowi Unii Europejskiej, który czasowo przebywa w innym państwie członkowskim. Stosowany jest zarówno w wyjazdach turystycznych, jak i krótkich podróżach służbowych. Właściciel Karty posiada prawo do świadczeń zdrowotnych, które okażą się niezbędne z medycznego punktu widzenia w czasie pobytu na terytorium innego państwa członkowskiego, uwzględniając charakter świadczeń i przewidywany czas trwania pobytu. O zakresie usług medycznych zawsze decyduje lekarz. Powinien on udzielić wszystkich niezbędnych świadczeń umożliwiających właścicielowi Karty na kontynuowanie pobytu, tak, aby nie musiał on wracać do kraju w celu leczenia. Należy jednak dodać, że świadczenia udzielane są na takich samych zasadach, jak ubezpieczonym obywatelom danego państwa. W praktyce oznacza to, że jeżeli w danym państwie obowiązuje częściowa odpłatność za leczenie, to my także będziemy musieli taką opłatę uiścić. Podstawą do wydania EKUZ jest złożenie wniosku oraz dokumentu, który potwierdzi aktualne ubezpieczenie w Narodowym Funduszu Zdrowia. Termin ważności EKUZ może wahać się od 30 dni do 5 lat. Osoby planujące podjęcie pracy w innym państwie członkowskim, wobec których traci zastosowanie polskie ustawodawstwo mają prawo do Kart z datą ważności do dnia podjęcia pracy (data powinna być wskazana na Wniosku o wydanie EKUZ lub na umowie o pracę z pracodawcą w innym państwie członkowskim). EKUZ nie jest dowodem ubezpieczenia w Narodowym Funduszu Zdrowia uprawniającym do świadczeń zdrowotnych na terytorium naszego kraju. Oznacza to, że osoba ubezpieczona w NFZ może posługiwać się EKUZ wyłącznie w innych państwach członkowskich.
– E–106 – zaświadczenie potwierdzające prawo do świadczeń zdrowotnych w kraju zamieszkania w przypadku pracownika lub osoby pracującej na własny rachunek, objętego ubezpieczeniem zdrowotnym w innym państwie oraz członków jego rodziny. E-106 daje nam prawo do pełnego zakresu świadczeń. Formularza tego nie wystawia się osobom bezrobotnym.
– E–109 – jest to dokument potwierdzający prawo do opieki medycznej członków rodziny mieszkających w innym państwie niż państwo, w którym zamieszkuje osoba ubezpieczona.
– E–112 – formularz ten dotyczy osób, które uzyskały zgodę swojej instytucji ubezpieczenia zdrowotnego (NFZ) na planowe leczenie w innym kraju Wspólnoty. Dotyczy to głównie leczenia szpitalnego.
– E–120 – formularz taki powinny posiadać osoby, które oczekują na przyznanie im świadczeń emerytalnych lub rentowych w kraju, w którym są ubezpieczone, ale mieszkają w innym państwie UE. Zaświadczenie to daje im prawo do nieodpłatnej opieki zdrowotnej w kraju swego zamieszkania. Formularz E – 120 może dotyczyć także członków rodzin osoby oczekującej na przyznanie ww. świadczeń. Formularz ten daje prawo do niezbędnych świadczeń zdrowotnych.
– E–121 – zaświadczenie o prawie do opieki medycznej emeryta lub rencisty i członków ich rodzin zamieszkujących w innym państwie członkowskim niż państwo wypłacające emeryturę lub rentę. Formularz ten daje prawo do pełnego zakresu świadczeń zdrowotnych.
– E–123 – zaświadczenie to jest wystawiane osobom, które doznały uszczerbku na zdrowiu ze względu na wypadek przy pracy lub chorobę zawodową w jednym państwie członkowskim, i tam nabyły prawo do leczenia, a następnie przeniosły się do innego państwa członkowskiego. Formularz E–123 potwierdza wówczas prawo do opieki medycznej w obecnym kraju pobytu lub zamieszkania takiej osoby.