NZOZ Przychodnia Łomżyńska

Recepty online, wyniki online, rejestracja online

Łomżyńska 51a, bydgoszcz

52 361 49 10

Chcemy poznać Twoją opinię na temat Przychodni, żeby lepiej pomagać naszym Pacjentom.
Wypełnij ankietę

Niewydolność serca

NZOZ Przychodnia Łomżyńska w Bydgoszczy > Dla Pacjentów > Niezbędnik pacjenta > Niewydolność serca

Niewydolność serca to stan, w którym serce nie jest zdolne do pompowania odpowiedniej ilości krwi do narządów naszego organizmu. W konsekwencji do poszczególnych narządów dociera zbyt mało tlenu niezbędnego do ich funkcjonowania lub też zbyt dużo krwi zalega w narządach ciała powodując przesięk (obrzęk płuc, obrzęki kończyn dolnych, poszerzenie żył szyjnych, powiększenie wątroby).

Najczęstszą przyczyną niewydolności serca jest choroba niedokrwienna serca (najczęściej przebyty zawał serca). W drugiej kolejności należy wskazać nadmierne obciążenie pracą serca, które powodują nadciśnienie tętnicze (w szczególności niedostatecznie leczone i źle kontrolowane), wady zastawkowe serca (zwężenie zastawki aortalnej, niedomykalność zastawki dwudzielnej lub trójdzielnej lub niedomykalność zastawki aortalnej) i kardiomiopatie (przede wszystkim kardiomiopatia przerostowa). Wśród innych przyczyn należy wymienić zapalenia mięśnia sercowego, cukrzycę czy zaciskające zapalenie osierdzia. Przyczyny jatrogenne, takie jak leki i radioterapia w guzach śródpiersia, również mogą uszkadzać mięsień sercowy i prowadzić do jego niewydolności.

Należy pamiętać, że niewydolność serca mogą powodować także choroby spoza układu sercowo-naczyniowego, np. przewlekłe choroby płuc (astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc), ciężka niedokrwistość, marskość wątroby czy nadczynność tarczycy.

Upośledzenie funkcji mięśnia sercowego uruchamia mechanizmy kompensacyjne mające utrzymać przepływ kwi i perfuzję tkanek (skurczu naczyń obwodowych, zatrzymanie sodu i wody w organizmie, uwolnienie katecholamin i angiotensyny które dodatkowo osłabiają serce), co prowadzi do dalszego uszkodzenia układu krążenia i powstania mechanizmu samonapędzającego się błędnego koła. Opisany mechanizm tłumaczy, dlaczego niewydolność serca zwykle ma charakter postępujący i w sposób nieunikniony prowadzi do pogarszania się czynności mięśnia sercowego.

Jak się objawia niewydolność serca?

Opisane niżej objawy kliniczne niewydolności serca mogą się pojawić niepostrzeżenie i narastać powoli (przewlekła niewydolność serca) lub pojawić się nagle i szybko narastać (ostra niewydolność serca). Należy pamiętać, że objawy mogą nie występować we wczesnym stadium choroby i u chorych leczonych lekami moczopędnymi.

Objawy podmiotowe (odczuwane przez chorego):

  • typowe:
    – duszność – to najczęstszy i najbardziej charakterystyczny objaw niewydolności serca. Początkowo występuje w czasie wysiłku fizycznego, później podczas niewielkiej aktywności, aż w końcu pojawia się w spoczynku
    – stałe zmęczenie, znużenie, zmniejszona tolerancja wysiłku – nie jest wynikiem nadmiernego wysiłku fizycznego ani brakiem kondycji fizycznej, lecz wynika z niedotlenienia mięśni szkieletowych
    orthopnoë– uczucie duszności 1–2 minuty po położeniu się, które ustępuje po kilku minutach od przyjęcia pozycji siedzącej lub stojącej. Czasami objaw ten jest tak silny, że pacjent może spać w pozycji siedzącej w fotelu
    – napadowa duszność nocna – to ciężka duszność, która budzi chorego ze snu po 2–3 godzinach od położenia się do łóżka. Ustępuje zwykle po >30 minut od przyjęcia pozycji siedzącej
    – obrzęki wokół kostek u nóg
  • mniej typowe:
    kaszel nocny – zazwyczaj suchy, ale w czasie zaostrzenia niewydolności serca może być połączony z odkrztuszaniem różowo podbarwionej plwociny
    świszczący oddech
    – uczucie pełności
    – utrata apetytu
    splątanie (zwłaszcza u osób starszych)
    depresja
    kołatania serca
    zawroty głowy
    – omdlenia
    bendopnea – to duszność, która pojawia się podczas schylania, np. przy wiązaniu butów lub zakładaniu skarpet. Pojawia się ok. 30 sekund po pochyleniu.

Objawy przedmiotowe (stwierdzane przez lekarza podczas badania pacjenta):

 

  • obrzęki obwodowe (kończyn dolnych, okolicy krzyżowej, moszny)
  • trzeszczenia nad płucami
  • zwiększone ciśnienie w żyłach szyjnych
  • objaw wątrobowo-szyjny
  • trzeci ton serca, szmer sercowy
  • przemieszczenie uderzenia koniuszkowego
  • stłumienie wypuku u podstawy płuc
  • tachykardia
  • niemiarowy puls
  • tachypnoë (szybkie oddechy)
  • powiększenie wątroby
  • wodobrzusze
  • zimne dystalne części kończyn
  • skąpomocz (mała ilość oddawanego moczu)
  • wzrost masy ciała (>2 kg/tydz.)
  • utrata masy ciała (w zaawansowanej niewydolności serca)
  • wyniszczenie.

 

W razie wystąpienia objawów mogących wskazywać na niewydolność serca należy zgłosić się do lekarza POZ, który oceni czy potrzebna jest dalsza diagnostyka i ją ukierunkuje.

Gwałtownie pojawiające się objawy niewydolności serca lub nagłe znaczne pogorszenie objawów u osoby z rozpoznaną niewydolnością serca stanowią zagrożenie życia i wymagają natychmiastowej pomocy lekarskiej – należy bezzwłocznie wezwać pogotowie ratunkowe.

W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie niewydolności serca?

W pierwszej kolejności lekarz ocenia prawdopodobieństwo choroby na podstawie wywiadu i objawów, bada pacjenta, poszukując objawów fizykalnych charakterystycznych dla niewydolności serca. W ramach wstępnej diagnostyki lekarz wykonuje też badanie EKG, badania laboratoryjne i dokonuje pomiarów ciśnienia tętniczego.

 

Jeżeli lekarz nie stwierdza żadnych nieprawidłowości w powyższych badaniach, niewydolność serca jest bardzo mało prawdopodobna i należy rozważyć inną diagnozę odpowiedzialną za dolegliwości występujące u pacjenta. Podobne objawy wywołuje np. anemia, choroby tarczycy, astma czy POCHP. W przypadku podejrzenia niewydolności serca, lekarz rodzinny kieruje pacjenta na dalszą diagnostykę do Poradni Kardiologicznej.

 

Leczenie

Najważniejsze elementy postępowania niefarmakologicznego to:

  • Ograniczenie podaży sodu (soli)zwykle do 2–3 g na dobę i ograniczenie podaży płynów do 1,5–2,0 l na dobę.
  • Regularna, umiarkowana, codzienna aktywność fizyczna. Regularne ćwiczenia fizyczne poprawiają sprawność mięśni oddechowych, zmniejszają uczucie duszności oraz podwyższają maksymalną zdolność wysiłkową. Nie zaleca się ćwiczeń izometrycznych.
  • Ograniczenie spożycia alkoholudo 10–12 g na dobę u kobiet i ≤20–25 g na dobę u mężczyzn (przy podejrzeniu kardiomiopatii alkoholowej jako przyczyny niewydolności serca obowiązuje całkowita abstynencja).
  • Zaprzestanie palenia tytoniu
  • Unikanie(w miarę możliwości) niektórych leków, do których należą często nadużywane leki przeciwbólowe z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. ibuprofen, ketoprofen). Należy również unikać glikokortykosteroidów, leków antyarytmicznych klasy I, soli litu oraz trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych.i szeregu innych leków.
  • Szczepienia przeciw grypie(coroczne) i pneumokokom
  • Unikanie podróży do okolic położonych na wysokości >1500 m n.p.m. lub gorących i wilgotnych. Jako środek transportu przy długotrwałej podróży preferuje się samolot, by uniknąć następstw długotrwałego ograniczenia ruchu.
  • Regularna kontrola masy ciała– regularne 2-3x w tygodniu jej sprawdzanie pozwala szybko zauważyć objawy zatrzymania wody w organizmie, czyli szybkie zwiększenie masy ciała o kilka kilogramów, nawet z dnia na dzień i wskazuje na konieczność kontaktu z lekarzem.

 

Podstawą leczenia farmakologicznego niewydolności serca są trzy grupy leków, inhibitory konwertazy angiotensyny (ACEI), β-blokery i antagoniści aldosteronu (blokery receptora aldosteronowego), które zaleca się u każdego pacjenta z niewydolnością serca. U pacjentów z objawami przewodnienia (obrzęki obwodowe, zastój w krążeniu płucnym, podwyższone ciśnienie w żyłach szyjnych) w skojarzeniu powyższymi lekami stosuje się leki moczopędne (diuretyki). Do innych leków stosowanych w niewydolności serca przy dodatkowych wskazaniach należą, inhibitory neprylizyny (ARNI), flozyny, iwabradyna i glikozydy naparstnicy. Konieczne jest także leczenie chorób wyjściowych (cukrzycy, miażdżycy, choroby wieńcowej, nadciśnienia tętniczego i hipercholesterolemii) z wykorzystaniem statyny leków przeciwnadciśnieniowych i kwasu acetylosalicylowego.

 

Przewlekła niewydolność serca zwykle ma charakter postępujący. Oznacza to, że w sposób nieunikniony prowadzi do pogarszania się czynności mięśnia sercowego. Przewlekła niewydolność serca wymaga leczenia do końca życia.

Roczną śmiertelność szacuje się na 10–15%.