Niedobór witaminy D

NZOZ Przychodnia Łomżyńska w Bydgoszczy > Dla Pacjentów > Niezbędnik pacjenta > Niedobór witaminy D

Witamina D reguluje proces mineralizacji kości, jej prawidłowy poziom zapewnia odpowiednie wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego i jego wbudowywanie się w kości. Niedobór powoduje ucieczkę wapnia z kości i osteoporozę. Dowiedziono częstsze występowanie niedoboru witaminy D u osób z otyłością, u seniorów, pacjentów z osłabioną odpornością i przewlekłymi chorobami sercowo-naczyniowymi oraz cukrzycą. Jak dotychczas nie wykazano jednak, aby uzupełnienie niedoboru witaminy D zmniejszało nadwagę, podnosiło odporność czy zapobiegało zawałom lub cukrzycy.

W organizmie witamina D3 jest wytwarzana w skórze pod wpływem promieniowania UVB. W ten sposób powstaje aż 80–100% tej witaminy. W Polsce synteza skórna może być efektywna w okresie od maja do września, gdy chmury nie przysłaniają słońca. Dlatego ważne jest przyjmowanie witaminy D jesienią i zimą, gdy synteza skórna nie zachodzi.

U osób z jasną karnacją wystarczy 15-minutowa ekspozycja na słońce (odsłonięte przedramiona i podudzia, brak filtrów), aby wytworzyła się odpowiednia ilość witaminy D, odpowiadająca około 2000–4000 IU/dobę.

Dieta pokrywa maksymalnie 20% dziennego zapotrzebowania na witaminę D, która w przyrodzie występuje pod postacią witaminy D2 (ergokalcyferol) oraz witaminy D3 (cholekalcyferol). Ergokalcyferol znajduje się w drożdżach i grzybach, cholekalcyferol – w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak: tłuste ryby morskie (łosoś, sardynka, makrela), oleje rybie (tran), jaja, wątróbka oraz w mniejszych ilościach w mięsie czerwonym i drobiowym, a także podrobach i produktach mlecznych. W przypadku braku dodatkowego źródła witaminy D, jakim jest synteza skórna, nawet urozmaicona dieta nie pozwala pokryć dziennego zapotrzebowania na tę witaminę.

Noworodki urodzone przedwcześnie – <32. tygodnia ciąży

Zalecane jest rozpoczęcie suplementacji od dawki 800 IU/dobę od pierwszych dni życia (jeżeli możliwe jest żywienie enteralne), niezależnie od sposobu karmienia.

Noworodki urodzone przedwcześnie – 33.–36. tygodnia ciąży

400 IU/dobę od pierwszych dni życia, niezależnie od sposobu karmienia.

Noworodki donoszone i niemowlęta

1. 0–6 miesięcy: 400 IU/dobęod pierwszych dni życia niezależnie od sposobu karmienia.
2. –12. miesiąca życia – dawka 400–600 IU/dobę, w zależności od dobowej dawki witaminy D dostarczanej z pokarmem.

Dzieci (1.–10. roku życia)

1. W okresie od maja do września u zdrowych dzieci przebywających na słońcu z odkrytymi przedramionami i podudziami co najmniej przez 15 minut w godzinach od 10 do 15, bez stosowania kremów z filtrem, suplementacja witaminą D nie jest konieczna, chociaż jest wciąż zalecana i bezpieczna.
2. Jeżeli powyższe warunki nie są spełnione, zalecana jest suplementacja w dawce 600–1000 IU/dobę, zależnie od masy ciała i podaży witaminy D w diecie, przez cały rok.
3. U dzieci z otyłościąwymagana jest suplementacja w dawce 1600–4000 IU/dobę, w zależności od stopnia otyłości.

Młodzież (11.–18. roku życia)

1. W okresie od maja do września u zdrowych nastolatków przebywających na słońcu z odkrytymi przedramionami i podudziami przez co najmniej 15 minut w godzinach od 10 do 15, niestosujących kremów z filtrem, suplementacja witaminą D nie jest konieczna, chociaż jest wciąż zalecana i bezpieczna.
2. Jeżeli powyższe warunki nie są spełnione, zalecana jest suplementacja w dawce 800–2000 IU/dobę, zależnie od masy ciała i podaży witaminy D w diecie, przez cały rok.
3. U nastolatków z otyłościąwymagana jest suplementacja w dawce 1600–4000 IU/dobę, w zależności od stopnia otyłości.

Dorośli (19.–65. roku życia)

1. W okresie od maja do września u zdrowych osób przebywających na słońcu z odkrytymi przedramionami i podudziami co najmniej przez 15 minut w godzinach od 10 do 15, niestosujących kremów z filtrem, suplementacja witaminą D nie jest konieczna, chociaż jest wciąż zalecana i bezpieczna.
2. Jeżeli powyższe warunki nie są spełnione, zalecana jest suplementacja w dawce 800–2000 IU/dobę, zależnie od masy ciała i podaży witaminy D w diecie, przez cały rok.
3. U dorosłych z otyłościąwymagana jest suplementacja w dawce 1600–4000 IU/dobę, w zależności od stopnia otyłości

Seniorzy (65.–75. roku życia) oraz osoby z ciemną karnacją skóry

1. Z uwagi na zmniejszoną skuteczność syntezy skórnej zalecana jest suplementacja witaminy D w dawce 800–2000 IU/dobę,zależnie od masy ciała i podaży witaminy D w diecie, przez cały rok
2. Seniorzy z otyłościąwymagają suplementacji w dawce 1600–4000 IU/dobę, w zależności od stopnia otyłości

Seniorzy (>75. roku życia)

1. Z uwagi na zmniejszoną skuteczność syntezy skórnej oraz potencjalnie obniżoną absorpcję z przewodu pokarmowego i zmieniony metabolizm witaminy D zalecana jest suplementacja witaminy D w dawce 2000–4000 IU/dobę, zależnie od masy ciała i podaży witaminy D w diecie, przez cały rok.
2. U starszych seniorów z otyłościąwymagana jest suplementacja w dawce 4000–8000 IU/dobę, w zależności od stopnia otyłości.

Jaka dawka witaminy D jest bezpieczna?

Górne dopuszczalne dobowe dawki witaminy D dla zdrowej populacji wynoszą w przypadku:

1. noworodków i niemowląt: 1000 IU/dzień
2. dzieci w wieku 1–10 lat: 2000 IU/dzień
3. młodzieży w wieku 11–18 lat: 4000 IU/dzień
4. dorosłych i seniorów: 4000 IU/dzień.

Pacjenci z głębokim niedoborem witaminy D, pod kontrolą lekarską mogą przyjmować większe dawki.