Dieta w dnie moczanowej
Dna (skaza moczanowa, podagra, artretyzm) jest chorobą przemiany materii. Polega na nadmiernym wytwarzaniu w organizmie kwasu moczowego. Nadmiar kwasu odkłada się w postaci kryształków w stawach i tkankach okołostawowych. Kryształy moczanu sodowego zapoczątkowują proces zapalny dając objawy chorobowe. Charakterystyczne objawy choroby to: zaczerwienienie, obrzęk, rozgrzanie zajętego stawu i gwałtowne bóle w czasie napadów dny. W przebiegu dny wyodrębnia się kilka okresów. Pierwszy okres jest bezobjawowy, ale przebiega z podwyższonym stężeniem kwasu moczowego we krwi. W drugim okresie choroby występują już objawy pod postacią napadów dny moczanowej. Kolejny to bóle stawów uniemożliwiające ruchomość stawów.
Prawidłowa dieta obniża poziom kwasu moczowego we krwi o 10-15%. Wywołują je różne czynniki, np. uraz, alkohol, zabieg operacyjny, zwiększony wysiłek fizyczny, niektóre leki (moczopędne, np. hydrochlorotiazyd, witamina B1, B12, penicylina, sulfatiazol, prednizon). Napad zaczyna się nagle, najczęściej rano i w ciągu kilku godzin zajęty staw staje się tak tkliwy, że chory nie może wytrzymać nawet ucisku pościeli. W czasie napadu dochodzi do ostrego stanu zapalnego stawu z towarzyszącym obrzękiem i zaczerwieniem, a skóra nad zajętym stawem staje się lśniąca i napięta. Bólowi może towarzyszyć gorączka. Stan taki trwa kilka dni, a nawet tygodni. Początkowo napady pojawiają się sporadycznie co 1–2 lata, później coraz częściej. Pierwszy napad obejmuje zwykle jeden staw. Wraz z upływem czasu napady występują w coraz krótszych odstępach, trwają dłużej i obejmują coraz więcej stawów. Po upływie 5 – 10 lat od pierwszego napadu dny rozwija się przewlekle zapalenie wielostawowe. Często pojawiają się podskórne guzki dnawe w obrębie małżowin usznych i w okolicy stawów. Równocześnie rozwija się przewlekłe zapalenie nerek lub kamica nerkowa, prowadzące nawet do niewydolności nerek. Z dną często współistnieje cukrzyca i otyłość
Dieta przy dnie moczanowej powinna polegać na ograniczeniu mięsa, tłuszczu i wyeliminowaniem podrobów: wątróbki, nerek oraz móżdżku, jako pokarmów szczególnie bogatych w puryny. Z diety należy wykluczyć pokarmy bogate w związki purynowe (wątroba, mózg, nerki, serca), wywary, sosy mięsne, zupy na wywarach mięsnych, galarety mięsne, sardynki, śledzie, suche strączkowe (groch, fasola, soczewica, bób) oraz używki (kawa, herbata, kakao, cola ze względu na kofeinę która zwiększa stężenie kwasu moczowego we krwi).
Zalecenia do powieszenia na lodówce:
-
Posiłki należy spożywać regularnie – ostatni na 3-4 godziny przed snem, ponieważ w nocy podczas snu zwiększa się ilość zatrzymywanego w ustroju kwasu moczowego.
-
Posiłki powinny być gotowane w wodzie lub na parze, rzadziej pieczone i smażone.
-
Mięso najlepiej w postaci gotowane w dużej ilości wody. Dlatego polecane są potrawy typu risotto, gołąbki
-
Ograniczenie picia alkoholu (zwłaszcza piwa)
-
Można wypić jedną filiżankę kawy dziennie, najlepiej rozpuszczalnej
Produkty zabronione: mięso, wędliny (wołowina, mostek, parówki, kaszanka, kiełbasy), ryby (lin, flądra), warzywa (dynia, fasolka szparagowa zielona, jarmuż, kapusta czerwona, włoska),suche nasiona strączkowe, szczaw, szpinak owoce (banan, melon) produkty niebezpieczne/można je spożywać sporadycznie, nigdy w trakcie napadu dny: ryby (dorsz, karp, łosoś, pstrąg, makrela, sandacz, sardynka, sola, szczupak, szproty, śledź); skorupiaki (krewetki); niektóre mięsa(cielęcina, jagnięcina, wołowina, karkówka, wieprzowina, szynka, drób, dziczyzna-gęś, zając) podroby; część warzyw (brokuły, brukselka, groszek zielony, kalafior, kukurydza, papryka, szpinak, por); grzyby (boczniaki, borowiki, pieczarki).
Produkty wskazane: Małą produkcje kwasu moczowego powoduje spożycie następujących pokarmów: nabiał (mleko, sery białe, żółte pleśniowe, kefir), zboża (makaron, pieczywo), śmietana, masło, pozostałe warzywa i owoce, ziarna i orzechy oraz kurki, te grzyby nie zawierają puryn.
Przykładowy jadłospis:
Śniadanie: twarożek z rzodkiewką ½ opakowania serka Piątnica, 5-6 sztuk rzodkiewek, bułka grahamka posmarowana łyżeczka margaryny lub masła, dżem jagodowy niskosłodzony 2 płaskie łyżeczki; do picia woda mineralna lub kawa zbożowa z mlekiem/ na początek może zostać filiżanka kawy
II śniadanie: kanapka ze schabem pieczonym: kromka chleba razowego 40 g, łyżeczka masła, schab pieczony 2 plasterki ok. 20 g, pomidor 130 g, papryka ½ sztuki
III śniadanie w pracy: kanapka z polędwicą: kromka chleba razowego, łyżeczka masła, 2 plasterki polędwicy, sałata, sałatka z gotowanych warzyw z majonezem porcja ok. 100 g
Obiadokolacja kurczak z grilla (gotowany na parze) ok. 100 g; 2 łyżki ugotowanego ryżu, surówka z marchewki i jabłka (talerzyk deserowy); do picia woda mineralna Przekąski w ciągu dnia: gruszka lub jabłko lub szklanka owoców sezonowych